Onze levenshouding en gezondheid beïnvloeden in hoeverre we met stress om kunnen gaan. Dit betekent dat we voor een deel zélf verantwoordelijk zijn voor onze stressgevoeligheid. Maar, er zijn ook factoren die hier onbewust invloed hebben. We vertellen je welke dit zijn en hoe jouw brein je verder kan helpen.

Iedereen weet inmiddels dat stress niet bepaald bevorderlijk is voor je gezondheid. Je doet er dus verstandig aan om stress zoveel mogelijk te vermijden. Maar hoe doe je dat? Een eerste stap is om je bewust te worden van de stress die je ervaart en op welke momenten je dit voelt.

Symptomen herkennen

Eigenlijk komt het erop neer dat je jezelf veel vragen moet (laten) stellen. Zodat je kunt onderzoeken op welke momenten je stress ervaart en waar je zelf al dingen kunt veranderen. Weet jij bijvoorbeeld welke symptomen jij vertoont bij stress, zodat je het op tijd kunt herkennen?

Vervolgens ga je op onderzoek uit waar deze stress door wordt veroorzaakt. Leg je jezelf te veel druk op? Ervaar je druk van buitenaf? Onderzoek ook welke overtuigingen hierbij een rol kunnen spelen. Daarna kijk je hoe je de stress voor jezelf kunt verminderen. Kom je hier zelf niet uit? Dan kan een specialist of een van onze analisten je verder helpen. Maar lees eerst nog even verder. Er zijn namelijk ook een aantal factoren waar je geen, of niet direct invloed op hebt.

Drie onbewuste componenten

Professor Dr. Pierre Capel legt in zijn boek ‘Het emotionele DNA: gevoelens bestaan niet, zij ontstaan’ uit dat het vermogen om met stress om te gaan per persoon verschilt. Dit heeft niet alleen met jouw levenshouding en gezondheid te maken, maar ook met drie componenten waar jij geen (directe) invloed op hebt. Dit zijn: genetica, ervaringen uit het verleden en epigenetica. We leggen je kort uit wat hij hiermee bedoelt:

Genetica – eiwitten en genen

Ons lichaam produceert diverse eiwitten om de negatieve effecten van stress zoveel mogelijk tegen te gaan. Een van die eiwitten is bijvoorbeeld Neuropeptide Y, ook wel NPY genoemd. Dit specifieke eiwit remt angstig en depressief gedrag en beperkt schadelijke veranderingen in je hersenen, die op kunnen treden bij chronische stress. Erg belangrijk dus!

Professor Capel stelt dat het genetisch is bepaald in welke mate je dit eiwit – en andere eiwitten en genen die van invloed zijn op jouw stressgevoeligheid – aanmaakt. Op deze manier lijkt het alsof je hier niks aan kunt doen: jouw genetica bepaalt dit voor je. Maar, uit onderzoek met ratten – door het New York Medical College – is in 2013 gebleken dat een neusspray met NPY ervoor kan zorgen dat je minder last hebt van stress bij een traumatische gebeurtenis. Of dit hetzelfde effect heeft bij mensen wordt nog onderzocht, maar er is dus hoop!

Ervaringen uit het verleden – waarneming en overtuiging

Je hebt in het verleden ongetwijfeld al eerder te maken gehad met stress. De manier waarop je hier toen mee bent omgegaan heeft ook effect op hoe je er nu mee omgaat. Had je vroeger een positieve ervaring op het gebied van stress? Dan heeft dit een positieve uitwerking op jouw stressgevoeligheid. Andersom versterkt een negatieve ervaring juist deze gevoeligheid.

Professor Capel licht toe dat de mate waarin een ervaring als positief of negatief wordt ervaren, te maken heeft met onze waarneming en onze overtuigingen. Dit kan per persoon enorm verschillen:

Anne en Sarah zijn beide 17 jaar. Ze staan te wachten op de trein, totdat ze horen dat de trein niet meer zal rijden. Anne wordt hier onrustig van: dit betekent namelijk dat ze de hockeytraining zal missen. Haar gedachten gaan alle kanten op. Want als ze nu de training mist, zit ze zaterdag waarschijnlijk op de bank. En dan maakt ze ook nog eens een slechte indruk op de coach! Sarah ziet het anders. Ze moet nog hard aan de bak voor school en kan de extra tijd eigenlijk wel goed gebruiken. Ze beseft dat ze geen invloed heeft op de situatie en legt zich erbij neer. Haar coach begrijpt vast wel dat ze er niets aan kan doen.

Zo zie je dat dezelfde situatie op twee verschillende manieren geïnterpreteerd kan worden. Dit heeft te maken met de overtuigingen die we hebben: Anne denkt dat het missen van de training op haar als persoon afstraalt. Ze heeft gefaald. Terwijl Sophie gelooft dat er sprake is van overmacht, die niks met haar persoonlijk te maken heeft. Gelukkig kunnen we deze overtuigingen – onze mindset – trainen, zodat we onszelf minder druk opleggen en daardoor minder stress ervaren. Dit zal niet van de ene op de andere dag zijn, maar je kunt al snel stappen zetten!

Epigenetica – genen in generaties

Epigenetica? Dat is de wetenschap die onderzoekt op welke manier onze omgevingsfactoren en levensstijl onze genen kunnen in- of uitschakelen. Stress kan er volgens professor Capel zelfs voor zorgen dat onze genen blijvend in- of uitgeschakeld kunnen worden. Dat klinkt waarschijnlijk nog steeds ingewikkeld, dus we geven graag een voorbeeld.

Bij mensen die in de oorlog hebben geleden onder extreme kou, heeft het lichaam een bepaald gen geactiveerd. Dit zorgt ervoor dat je hartslag ’s nachts hoog blijft, zodat je niet dood kunt vriezen. Deze extreme stresssituatie heeft ervoor gezorgd dat het gen blijvend is geactiveerd, waardoor nakomelingen het gen ook krijgen. Ook hun hartslag is daardoor ’s nachts hoog, terwijl dit qua leefomstandigheden niet meer nodig – en zelfs schadelijk – is. Het kan dus zijn dat jij stress ervaart door een situatie die jouw ouders of grootouders hebben meegemaakt.

Jouw brein geeft het antwoord

Dus: hoeveel stress ervaar jij op dit moment? En waar komt dit door? Jouw brein kan (een deel van) het antwoord geven. Met onze 51Hz MindScan zien we namelijk binnen 5 minuten in welke mate je stress ervaart.

Daarnaast weten onze analisten dankzij de scan precies hoe groot jouw stressgevoeligheid is. Dankzij deze informatie kunnen zij jou de juiste vragen te stellen, om te onderzoeken waar deze gevoeligheid vandaan komt. En belangrijker: hoe je er van af komt.